GİNKGO YETİŞTİRİCİLİĞİ: MABET AĞACI

GİNKGO YETİŞTİRİCİLİĞİ: MABET AĞACI 

Ginkgoales ( Fil Kulağı Yapraklı Açık Tohumlular ): Bitkiler âlemini tek bir bitki ile temsil ederler. Bu ağaçların henüz hakiki vatanı kesin olarak bilinmemektedir. Ginkgoların kayda değer en seçkin organı dünyanın başka hiçbir bitkisinde olmayan filkulağı şeklindeki yarık yapraklarıdır.

0. Genel Özellikleri
   Japoncada gümüşi kayısı anlamına gelmektedir. Kışın yapraklarını döken, uzun ve kısa sürgünleri olan ağaç şeklinde gelişen bitkilerdir. Boyları 30 m kadar yükselir. Yaprakları yelpaze veya filkulağı şeklinde ince paralel ve çatallanmış damarlıdır. Çiçekleri iki evcikli (dioik ), erkek çiçekler kısa sürgünlerin pul yaprak koltuğunda tek başına yer alır. Olgun bir başak veya dar salkım şeklindedir. Dişi çiçekler uzun saplı tek başlarına pul yaprakların veya hakiki yaprakların koltuğunda bulunur. Dişi çiçeklerde kalınlaşmış hâlde olan sap sonunda iki adet karşılıklı hâlde yer alan tohum taslağı bulunur. Tohumlar çekirdekli meyve tipindedir.
   En önemli türleri arasında Ginkgo Biloba gelmektedir.

Üretimi
Tohum ve çelikle üretilir. Düzgün gövdeli yeni bitkiler tohumla elde edilir. Tohumlar ekilmeden önce rutubetli kum içerisinde 1 – 2 ay katlanmalıdır. Tohumlar ilkbaharda ekilmelidir. İlkbaharda yumuşak, yazın yarı odun ve kışın odun çeliğiyle üretilir.

Ekolojik İstekleri
Toprak ve ekolojik istekleri bakımından oldukça kanaatkar bir bitkidir. Nemli, derin, kumlu, killi, balçık topraklarda dahi yaşamaktadır. Fakir, kuru kireçli topraklarda da yetişmektedir. Aşırı donlardan zarar görür. Ilıman deniz iklimini sever. Aşırı güneşten etkilenmez. Işığı ve aydınlığı sever. 

Peyzajda Kullanımı
Kent iklimine uygundur. Park ve bahçelerde tek ya da grup hâlinde kullanılır. İyi bir gelişim göstermesi için geniş alana gereksinim duyar. Dişi ağaçların meyveleri kötü koktuğu için erkek ağaçların kullanımı tercih edilir. Yaprağını döken en ilkel conifer olarak bilinir.

Önemli Türü
Ginkgo biloba: Mabet Ağacı, Fil Kulağı
Güzel görünüşlü, sonsuzluğu simgeleyen büyük ağaçlardır. Yaz yeşili yaprakları 8 cm genişliğinde, paralel damarlı, uzun saplıdır. Yelpaze veya filkulağı şeklindeki yaprakları kışın dökülmeden önce altın sarısı renk alır. 30 - 40 m kadar boylanır. Dar piramit veya dağınık tepeye sahiptir. Dallar dağınık veya almaşıklı dizilmiştir. Yatay veya hafifçe aşağı doğru yönelmiştir. Yapraklar uzun sürgünlerde almaşıklı, kısa sürgünlerin 3–5 tanesi bir aradadır. Gövde kabuğu koyu - gri renkli ve çatlaklıdır. Erkek çiçekleri bir sap üzerinde dizili ve sarkıktır, bunun için dikkat çekmez. Dişi çiçekler uzun bir sap üzerinde ve ikisi bir arada yer alır. İki evcikli bir bitkidir. Tohumlar oldukça büyüktür. Sarımsı – yeşil ve kötü kokuludur. 

0. 
   
1. 
   
2. 
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   

Devamını Oku

ALYSSUM ( KUDUZ OTU ) YETİŞTİRİCİLİĞİ

ALYSSUM ( KUDUZ OTU ) YETİŞTİRİCİLİĞİ 

Genel Özellikleri
Ülkemizde 89 kadar türü yetişmektedir. Avrupa, Asya ve Afrika’da yaygın 100 kadar türü vardır. Kısa ya da bodur yer örtücü bitkilerdir. 10 – 25 cm boy yaparlar. Çiçekleri salkım şeklinde, kokulu ve küçüktür.

 Çiçek rengi olarak sarı veya beyaz olabilmektedir. Genellikle mayıs – ağustos aylarında çiçeklenmektedir. Meyveleri küçük baklacıklar hâlindedir. Yaprakları dağınık, genellikle şerit şeklinde ve çoğu dip kısımlardadır. Çok veya tek yıllık otsu ya da çalımsı bitkilerdir.

 

Üretimi
Üretimi tohum, çelik ve yan sürgünler ile olur. Tohumlar, nisan – temmuz arasında ekilmelidir. Ekimden iki hafta sonra çimlenme görülür. Çelik ve yan sürgünlerle üretim ise, temmuz – eylül arasında yapılmalıdır. Kökten ayırma ile üretim ise ilkbahar ya da sonbaharda yapılabilir.
Ekolojik İstekleri
Bol güneşli ortamları sever. Her toprakta yetişebilir. Fakir topraklarda bile yetişebilmektedir. Ancak nemi az ve kalkerli topraklarda daha iyi yetişmektedirler. Deniz kıyısında da rahatlıkla yetişmektedir.
Peyzajda Kullanımı
Kuduz otu bitkisi genellikle bodur ve erken çiçek açan bordür veya kaya bahçeleri için elverişli çiçeklerdir. 

Keçi sakalı ve ortancalarla birlikte iyi bir birleşim oluştururlar. Erken çiçek açtığı için aranan bir bitkidir. Havuz kenarlarında ve evlerde de rahatlıkla kullanılabilir. Uygulamalarda güneşli alanlara dikilmelidir.

 Önemli Türleri

Alyssum saxatile ( Altın sepet, Altıntozu)
Ülkemizde Mersin civarında doğal olarak yetişmektedir. Orta Asya, Kuzey Balkan, Güney Rusya bölgelerinde doğal olarak yetişmektedir. 

Çok yıllık otsu veya yarı çalı formundadır. Çiçekler parlak altın sarısı renktedir. Salkım formundadır. Çiçeklenme dönemi nisan – haziran arasıdır. Yaprakları yumuşak, gri renkli, uzunca ve tüylüdür. Yapraklar dikdörtgensi – mızrak şeklindedir. Bitki 30 cm kadar boylanabilmektedir. Güneşli yerlerden ve bahçe toprağından hoşlanırlar.

 Ağustos – eylül aylarında çelikle üretmek mümkündür. Tohumla üretim yapılacaksa tohumlar nisanda atılmalıdır. Aydınlıkta daha iyi çimlendiğinden üzeri örtülmemelidir. Bol güneşli yarı gölge yerlerde ve ılıman iklimlerde yetişir. Her toprakta yetişmekle birlikte, kumlu, kireçli, drenajlı iyi ve kuru toprakları tercih ederler. Az ve düzenli sulanmalıdır.

Alyssum montanum
Avrupa ve Asya’da doğal olarak bulunur. Bodur boylu olup 15 – 20 cm kadar boylanabilir. İyi bir yer örtücüdür. Çiçekleri koyu sarıdır.

Taç yaprakları daha uzun ve belirgin olup haziran – temmuz ayında çiçek açar. Bazen de sonbaharda tekrar açtığı görülür.
Alyssum maritimum ( Gümüş sepet, hoş kuduz otu )
Tek yıllık otsu bir bitkidir. Bitkinin boyu 25 cm kadardır. Çiçeklerini mayıs – ağustos arasında açmaktadır. Beyaz renkte bal kokulu küçük çiçekleri vardır.

Güneşli, kuru yerlerde ve bahçe topraklarında yetişir. Tohumlar ocak – mart ayında ekilir. Çimlenme sıcaklığı 18 – 20 0 C dolayında tutulduğunda 6 – 10 gün içinde çimlenme görülür. Fideler yaklaşık bir ayda şaşırtılmaya gelir. Tohum ekiminden çiçek açmasına kadar geçen süre yaklaşık olarak 7 – 10 haftadır.

 Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar

Mildiyö, külleme ve pas hastalığı en çok görülen problemlerdir. 

Devamını Oku

CUPRESSUS (SERVİ) YETİŞTİRİCİLİĞİ

CUPRESSUS (SERVİ) YETİŞTİRİCİLİĞİ
Cupressaceae familyası (servigiller), geniş bir yayılım gösterir. Yaprağını dökmez. Yapraklar dallar üzerinde yer alır. Genç yapraklar iğne, sonraki yapraklar pul şeklindedir. Memleketimizde 3 cins ve 10 tür servi doğal olarak yetişmektedir. 

Genel Özellikleri

Doğal olarak Akdeniz bölgesinden Himalaya’lara kadar olan bölgede yetişmektedir. Yaz kış yeşildirler. Ülkemizde özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde yayılış gösterir. Bu cinsin 12 kadar türü ve bunların çeşitli varyeteleri vardır. Yaz - kış yeşil dekoratif renk ve form özellikleri olan bitkilerdir. Ağaç ve ağaççık formundadır. Formların alt kısımları yuvarlak, dar veya geniş piramidal, yuvarlak çalımsı, sütun şeklinde veya sarkıcı olabilir. Yapraklar ilk çıkışta iğne daha sonra pul şeklindedir. Pul yapraklarda stoma çizgileri yoktur. Yapraklar orta kısımlarda reçine bezleri taşır. Serviler tek evciklidirler. Erkek ve dişi çiçekler farklı dallarda bulunur. Erkek çiçekler uzunca silindirik ve küçüktür. Dişi çiçekler haç şeklinde karşılıklı dizilmiş ve her birinde birçok tohum taslağı bulunan çok sayıda kozalak pullarından oluşur. Kozalakları odunsu, yuvarlak ( 1,5 – 4 cm çapında ) , 6 -12 pul ihtiva eder, her pulun altında 30 – 40 tohum bulunur. Tohumlar ikinci yıl olgunlaşır. Kozalak pulları kalkan şeklinde olup kozalağın ortasında bir noktaya bağlanır. Her bir kozalak pulunun altında çok sayıda tohum bulunur. Tohumlar sert kabukludur. 

Üretimi
Tohum ve çelikle olmaktadır. Tohumlar dinlenmeye bırakılmalıdır. + 4 derecede 1–2 ay katlanmalıdır. Ekimden iki üç hafta sonra çimlenme başlar. Boyları yaklaşık 5 cm olunca şaşırtılmalıdır. Şaşırtma sırasında özellikle Cupressus macrocarpaya dikkat edilmelidir. Şaşırtmaya karşı hassastır.
Çelikle üretimde şubat ayında alınan çeliklerde iyi bir köklenme elde edilir. IBA uygulaması yapılırsa köklenme oranı artmaktadır. Çok kıymetli kültür formları ise, ilkbaharda çöğür anaçlar üzerine yandan kertikli aşı ile de üretilmektedir.

Ekolojik İstekleri
Orta derecede ışık ister. Toprak ve hava nemi bakımından seçici değildir. Toprak isteği bakımından seçici değildirler. Gevşek, kumlu, kireçli topraklarda güzel yetişir. Soğuk iklimlere karşı hassastır. Ege ve Akdeniz bölgesinde rahatlıkla yetişmekte olup Marmara bölgesinin bir kısmında yetişmektedir.

Peyzajda Kullanımı
Eski çağlardan beri çok kullanılan bir bitkidir. Ülkemizde özellikle mezarlıklarda kullanılmaktadır. Ayrıca rüzgâr kıran ve yol ağaçlandırmasında rahatlıkla kullanılmaktadır. 

Önemli Türleri

Cupressus sempervirens: Adi Servi, Hakiki Servi
Akdeniz ve Ege’ de yetişmekte olup doğal olarak Kıbrıs ve Girit adalarında yer almaktadır. 25 m boylanabilmektedir. Sütun formludur. Gövde iri kahverengi, dallar sık, dalcıklar ince ve dört köşelidir. Pul yaprakları koyu yeşil, yumurta biçiminde karşılıklı dizilmiştir. Yapraklarda yağ bezi bulunduğundan ezildiklerinde hoş bir koku çıkarırlar. Kozalakları 2–3 cm çapında kısa dalların ucunda sarkık olarak bulunur. Kozalakların rengi açık kahvedir. Her kozalakta 8–10 pul bulunur. Kuru, kumlu, kireçli topraklarda, nispi nemi düşük yerlerde yetişebilmektedir. Tuza karşı dayanıklıdırlar. Fazla seçici değildirler. Çok soğuklardan zarar görürler. Tohum ve çelikle üretilirler.

Cupressus arizonica: Arizona Servisi
Kuzey Amerika’ da doğal olarak yetişmektedir. 25 m boylanabilmektedir. Düzgün piramit formlu bir ağaçtır. Gövdesi kırmızı kahverengidir. Bitki yaşlandıkça gövde kabukları uzun şeritler hâlinde ayrılır. Dallar koyu kahverengi ve gövdeye horizantal olarak çıkmaktadır. Yaprakları pul şeklinde, mavimsi- yeşil renklidir. Pulların sivri bir çıkıntısı vardır. Renk özelliği ile dikkat çekicidir. Kozalakları koyu kırmızı kahverengi olup, mavi halkaları vardır. Dekoratif bir ağaçtır. Diğer servilere göre soğuğa daha dayanıklıdır. Kireçli topraklarda iyi bir gelişim göstermektedir.

Cupressus macrocarpa: Monteri Servisi
Kuzey Amerika’nın güney kesiminde yetişmektedir. Ülkemizde de yetişebilmektedir. İyi drenajlı ve verimli toprakları sever. Fakir topraklara uyum sağlar. Tuzlu ve sahil topraklarında da yetişmektedir. Şiddetli donlardan zarar görür. Ilıman iklimde güzel yetişmektedir. Işığı sever. Dik yapılı ağaçtır. Budamaya yatkındır. Budanarak şekil verilebilir. Hızlı büyür. Kök sıkışıklığından hoşlanmaz. Tohum ve çelikle üretilebilir. Tek tek park ve bahçelerde kullanılır. Bunun yanında çit bitkisi olarak da kullanılmaktadır. Özellikle cup. mac. “ Goldcrest” yapraklarının sarı oluşu nedeniyle çok kullanılmaktadır.

Cupressus macrocarpa: Monteri Servisi
Kuzey Amerika’nın güney kesiminde yetişmektedir. Ülkemizde de yetişebilmektedir. İyi drenajlı ve verimli toprakları sever. Fakir topraklara uyum sağlar. Tuzlu ve sahil topraklarında da yetişmektedir. Şiddetli donlardan zarar görür. Ilıman iklimde güzel yetişmektedir. Işığı sever. Dik yapılı ağaçtır. Budamaya yatkındır. Budanarak şekil verilebilir. Hızlı büyür. Kök sıkışıklığından hoşlanmaz. Tohum ve çelikle üretilebilir. Tek tek park ve bahçelerde kullanılır. Bunun yanında çit bitkisi olarak da kullanılmaktadır. Özellikle cup. mac. “ Goldcrest” yapraklarının sarı oluşu nedeniyle çok kullanılmaktadır.

 Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar

Kabuklu bit, yaprak biti, kırmızı örümcek, kın kanatlılar en çok görülen zararlılardır. Kök çürüklüğü ise görülen hastalıklardandır. 

Devamını Oku